Mobirise Web Site Builder

Sonia Cieślik
OTĘPIENIE
pytania i odpowiedzi

wyd. Łódzkie Towarzystwo Alzheimerowskie, Łódź 2022

Webinarium

Pierwsze webinarium: Trudne sytuacje w opiece nad osobą z demencją - retransmisja z 16 czerwca 2020

Adaptacja mieszkania chorego

Adaptacja mieszkania chorego


Zmiany nie mogą być zbyt radykalne, ani gwałtowne, gdyż mogą powodować poczucie dezorientacji, zagubienia, lęku, utrudnić rozpoznawanie otoczenia. Lepiej zacząć przystosowywać mieszkanie wcześniej (np. przenieść pokój chorego na parter – jeśli zamieszkuje w piętrowym domku jednorodzinnym już na wczesnym etapie choroby. Nowy pokój powinien być urządzony analogicznie do starego)


Aby uczynić mieszkanie chorego bezpiecznym i przyjaznym należy:


usunąć przeszkody na drodze chorego – dywaniki, chodniki, kable i przewody – żeby uniknąć potknięcia, poślizgnięcia się chorego;


meble powinny być ustawione pod ścianami, żeby chory na nie wpadał; warto usunąć nadmiar mebli;


jeśli w domu są schody, należy je zabezpieczyć barierką;


zabezpieczyć ostre krawędzie mebli;


zabezpieczyć okna przy pomocy klamek z zamkami lub ograniczników, pozwalających jedynie na uchylanie okna;


zabezpieczyć szafki, szuflady do których chory nie powinien mieć dostępu – podopieczny musi mieć jednak miejsce, do którego może mieć swobodny dostęp, móc zaglądać tam, przekładać, gromadzić rzeczy;


zabezpieczyć gniazdka – klapka;


można umieścić dzwonki nad drzwiami, żeby słyszeć, że chory wychodzi lub się przemieszcza;


pochować drobne przedmioty – bibeloty, porcelanę, szkło; 

utrzymywać porządek w mieszkaniu chorego;


trzymać pod kluczem ostre lub potencjalnie niebezpieczne przedmioty – noże, nożyczki, zapałki, leki i substancje chemiczne;


trzymać w miejscu niedostępnym dla chorego: dokumenty, klucze, okulary, rachunki; zaopatrzyć się w zapasowe klucze i okulary;


uniemożliwić choremu dostęp do potencjalnie niebezpiecznych urządzeń mechanicznych – miksera, krajalnicy, wiertarki, lutownicy, kosiarki, itp.;


odłączyć wodę i gaz, na czas, kiedy chory pozostaje sam w domu;


zainstalować czujniki przeciwpożarowe;


usunąć z drzwi zasuwki, łańcuszki i haczyki, żeby chory nie mógł się zamknąć od środka (również w ubikacji);


w łazience zainstalować uchwyty przy sedesie i wannie lub prysznicu – zdecydowanie łatwiej jest dbać o higienę chorego, gdy w domu jest kabina prysznicowa, najlepiej z niskim brodzikiem lub bez brodzika; w wannie można zainstalować specjalną ławeczkę;


w wannie i pod prysznicem należy stosować maty antypoślizgowe;


kontrolować zawartość lodówki – na bieżąco sprawdzać daty przydatności do spożycia produktów; nie robić zapasów – niektórzy chorzy nie mają odczucia sytości i jedzą dopóki jest coś do jedzenia;


pomieszczenia, w których przebywa chory powinny być po zmroku oświetlone, żeby zapobiec lękowi i dezorientacji;

mieszkanie można oznaczyć hasłowo albo opisowo: „kuchnia” „łazienka” „tutaj śpię” „mój pokój” lub z wykorzystaniem znaków graficznych;


żeby zapobiec wychodzeniu chorego z domu, można zasłonić drzwi wejściowe kotarą – nie ma tego, czego nie widać; czasami przynosi efekt duży napis STOP lub NIE WYCHODŹ;


w zasięgu wzroku chorego umieścić zegar ścienny z wyraźnie zaznaczonymi cyframi arabskimi godzinami oraz kalendarz lub dużą kartkę z zapisaną datą i dniem tygodnia – co może ułatwić choremu orientację w czasie;


można powiesić w widocznym miejscu tablicę – na której będziemy umieszczać przypomnienia i ważne informacje dla chorego – warto jak najwcześniej zacząć przyzwyczajać chorego do korzystania z takiej tablicy;


przy telefonie umieścić kartkę z kilkoma najważniejszymi numerami – pogotowie, numery do najbliższych osób;


zainstalować automatyczną sekretarkę;


powiadomić najbliższe otoczenie, że chory ma kłopoty z pamięcią – sąsiedzi Cię powiadomią, gdy zobaczą, że chory jest poza domem lub pomogą mu wrócić do domu gdy zgubi się w najbliższym otoczeniu;


od zewnątrz napis na drzwiach wejściowych – „akwizytorom dziękujemy!”


w późniejszych etapach choroby warto zrezygnować z wykładzin dywanowych, łatwo ulegających zabrudzeniu i wchłaniających przykre zapachy;


zainstalować przy łóżku barierki uniemożliwiające wypadnięcie z niego chorego lub zaopatrzyć się w specjalne łóżko szpitalne;


Jak opiekować się chorym z otępieniem? – praktyczne wskazówki

Żywienie chorego


dieta urozmaicona, ale posiłki powinny lekkostrawne, proste i znane – zbyt duży wybór może być dezorientujący, chory może mieć trudności z rozpoznawaniem wyszukanych potraw i odmawiać ich spożywania;

dużo wapnia i białka – chude sery, jogurty;

witamina D – wątróbka, tran, ryby, jaja;

błonnik – poprawa perystaltyki – pieczywo razowe, owoce, warzywa;

dużo płynów (ok 2 litry dziennie w tym zupy);

zdrowe przekąski świeże lub suszone owoce, warzywa;

czasami konieczność rozdrabniania pokarmu;

należy pamiętać o odpowiedniej temperaturze potraw by uniknąć poparzeń;

należy jeść z chorym;

powinno się spożywać posiłki w cichej i spokojnej atmosferze;

pogodzenie się z tym, że chory utraci zdolność posługiwania się sztućcami, będzie jadł palcami, że będzie kruszył, wylewał – ważne jest by jak najdłużej jadł samodzielnie.


Gdy chory nie chce jeść – małe, bardzo kaloryczne porcje – zagęszczone zupy, z dodatkiem np. jajka, miód, banany, suszone owoce;


Gdy ma bardzo duży apetyt – małe porcje często, niskokaloryczne – chrupki kukurydziane, owoce, warzywa; również wtedy gdy chory bardzo szybko zapomina, że jadł posiłek i skarży się na silny głód (po kilkunastu minutach po jedzeniu);


Gdy chory nie chce pić:


Odczuwanie pragnienia jest u chorych słabsze lub chorzy boją się, że będą musieli zbyt często korzystać z toalety, boją się, że nie zdążą do ubikacji;

Niebezpieczeństwa ograniczenia podaży płynów:

– gorsze odżywienie narządów wewnętrznych;

– zagęszczenie krwi – ryzyko problemów zatorowo – zakrzepowych;

– zwiększenie ryzyka zaburzeń równowagi i upadków;

– większe ryzyko rozwinięcia się kamicy nerkowej;

– stężenie leków we krwi staje się trudne do przewidzenia;

– odwodnienie: przyczyna nagłego pogorszenia stanu zdrowia, dezorientacji, pobudzenia lub nadmiernej senności, może doprowadzić do niewydolności nerek i zatrucia organizmu.


zasady:

pojenie trzeba rozłożyć na cały dzień;

małe ilości – metoda: „dopij proszę to umyję kubeczek”;

zróżnicowane napoje (herbatki ziołowe, melisa, mięta, napoje mleczne, woda, soki – warto znać preferencje chorego;

Nie należy podawać wyłącznie herbaty – zawarta w czarnej herbacie teina ma działanie moczopędne;

płyny to także zupy, kisiele, galaretki;

w szczególnie trudnych przypadkach konieczne może być podanie kroplówki.


Należy pamiętać o regularnej kontroli wagi chorego!


Gdy chory odmawia przyjmowania leków – można próbować podawać je rozkruszone w jedzeniu – budyniu, kisielu, zupie.

Aktywność chorego


Czynności codzienne podtrzymujące aktywność które chory długo może wykonywać pod kontrolą opiekuna – obieranie ziemniaków czy jabłek, inna pomoc w przygotowaniu posiłku, ścieranie kurzu, zamiatanie, zmywanie, proste prace w ogrodzie, podlewanie kwiatów; – chory będzie się czuł przydatny, będzie miał satysfakcję.


Zajęcia podtrzymujące zdolności intelektualne, sprawiające przyjemność choremu – układanie puzzli, malowanie, rysowanie, wycinanie, słuchanie muzyki, taniec, śpiew, przeglądanie fotografii z czasów młodości, z wakacji i uroczystości rodzinnych, wspólne wspominanie przeszłości; przeglądanie czasopism i komentowanie zdjęć; składanie ręczników, segregowanie drobnych przedmiotów; wykonywanie prostych ustnych lub pisemnych ćwiczeń językowych i pamięciowych; rozmowa na tematy sprawiające choremu przyjemność lub uniwersalne – pogoda.


Czynności podtrzymujące aktywność fizyczną – spacery (do zajęć i spacerów warto włączać innych członków rodziny, znajomych, sąsiadów – czasami chory współpracuje chętniej z osobami nie sprawującymi bezpośredniej opieki), ćwiczenie na rotorze, prosta gimnastyka.


Aktywność społeczna – nie izoluj chorego od otoczenia, zabieraj go do jego przyjaciół, niech uczestniczy w spotkaniach rodzinnych, zapisz go do ŚDS- u, nie każdemu choremu odpowiada towarzystwo innych osób – może czuć się źle wśród ludzi (zwłaszcza, gdy osób jest zbyt dużo, gdy się głośno zachowują) – trzeba obserwować jego zachowanie w sytuacjach społecznych.

Może nadejść taki moment, w którym nie będziesz w stanie zajmować się już bliską osobą, zapewniając jej odpowiednie bezpieczeństwo. Może się okazać, że wymaga ona więcej uwagi. Może się okazać, że radzenie sobie z codziennym stresem związanym z opiekowaniem się chorą osobą jest dla Ciebie zbyt trudne. Bez względu na przyczynę, dokonanie zmian jest W PORZĄDKU. Nie oznacza, że poniosłeś porażkę. Zmiana sytuacji może być najlepszym rozwiązaniem dla wszystkich stron. Skorzystaj z usług zakładów opieki całodobowej lub innych ośrodków dla osób starszych.

Choroba

Informacje ogólne

Objawy

10 wczesnych objawów choroby

Ćwiczenia

Pobierz ćwiczenia

Porady

Wskazówki dla opiekunów